Sprawność baterii ma decydujący wpływ na wydajność urządzeń. To właśnie z bateriami wiążą się najczęstsze przestoje oraz największe koszty eksploatacji. Utrzymanie baterii w dobrym stanie ma bezpośrednie przełożenie na pracę urządzeń, a to znowu przekłada się na efektywność firmy i w rezultacie bezpośrednio na rachunek finansowy. Bateria podobnie jak wszystkie inne urządzenia wymaga systematycznych przeglądów serwisowych. Co więcej to właśnie w przypadku baterii, odpowiednio przeprowadzone działania serwisowe mogą dodatkowo podnieść jej sprawność i zdecydowanie wydłużyć jej żywotność. Podnoszenie sprawności baterii związane jest z jej regeneracją. Działanie takie podejmuje się zwykle w momencie, kiedy sprawność baterii staje się widocznym problemem w użytkowaniu. Warto sobie jednak zadać pytanie, czy z regeneracją baterii powinno się czekać do ostatniej chwili?
Kiedy należy przeprowadzić regenerację baterii?
Producenci baterii deklarują średnią długość życia baterii na 1600 cykli. Jednak długość ta ustalona została w oparciu o określone warunki użytkowania i przy założeniu właściwej eksploatacji. Warunki pracy urządzeń takie jak:
- duże różnice temperatury,
- stresy mechaniczne (drgania i uderzenia),
- zbyt głębokie rozładowywanie baterii,
- niedoładowywanie baterii,
- ładowanie prostownikami z różnymi charakterystykami,
powodują znaczne skrócenie żywotności baterii. Nie bez znaczenia jest również nadzór serwisowy i uzupełnianie elektrolitu. Z czasem użytkowania baterii widoczny jest wyraźny spadek jej sprawności. Występują częstsze przestoje urządzenia, a bateria coraz częściej jest doładowywana mniejszymi ładunkami. Gorsze warunki użytkowania baterii, powodują jeszcze szybszy spadek jej sprawności. Dochodzi do momentu, kiedy musi być podjęta decyzja o regeneracji lub wymianie baterii. Koszt nowej baterii to wydatek od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. W związku z czym rozsądnym kierunkiem wydaje się regeneracja posiadanej baterii. Jednak nadmiernie wyeksploatowana bateria może posiadać już znaczące uszkodzenia fizyczne, które sprawią, że koszt regeneracji w celu przywrócenia odpowiedniej sprawności jest bardzo wysoki. Warto zatem na bieżąco weryfikować sprawność posiadanych baterii i systematycznie poddawać je zabiegom regeneracyjnym.
W jaki sposób weryfikować sprawność baterii?
Spadek sprawności baterii najczęściej odczuwalny jest wraz ze spadającym czasem użytkowania urządzenia. Jednak aby uzyskać rzetelne informacje o sprawności posiadanej baterii, wymagane jest przeprowadzenie testu prądem 5-godzinnym. Aby przeprowadzić takie badanie wymagane jest urządzenie, które odpowiednim prądem wyładuje w pełni naładowaną baterię. Dedykowanym urządzeniem do sprawdzania sprawności baterii są testery baterii TBA. Testery posiadają program rozładowania prądem 5-godzinnym. Zwrotnie otrzymujemy informację o ładunku pozyskanym z baterii oraz rzeczywistej, procentowej sprawności.
Tester TBA - przenośny tester baterii akumulatorowych kwasowych (w tym żelowych) i zasadowych. Testowanie może być wykonane przy użyciu funkcji „Rozładowania prądem 5-cio godzinnym” lub „Rozładowaniem z prądem zadawanym ręcznie” Parametry procesu rozładowywania zapisywane są w nieulotnej pamięci testera, podzielonej na 16 niezależnych rejestrów, zwanych bankami rejestratora. Testery dostępne są w wersjach obsługujących różne zakresy napięć.
Przeczytaj również: TESTOWANIE BATERII KWASOWEJ (W TYM ŻELOWEJ) I ZASADOWEJ - jak zmierzyć rzeczywistą pojemność baterii?
Sprawność baterii można również zweryfikować z wykorzystaniem urządzenia ZR (zespół regeneracyjny). Urządzenie to wymaga ręcznych nastaw i po określeniu odpowiednich wartości możemy przeprowadzić test prądem 5-godzinnym. Zwrotnie uzyskujemy informację o pozyskanym ładunku. Po jej zestawieniu z pojemnością znamionową baterii, otrzymujemy informację o rzeczywistej sprawności akumulatora.
Zespół Regeneracyjny - stacjonarne urządzenie przeznaczone do kompleksowej obsługi baterii i ogniw akumulatorowych kwasowych (w tym żelowych) i zasadowych w trybie ładowania i rozładowania. Urządzenie w trybie rozładowania baterii zwraca energię do sieci.
Czy wszystkie baterie nadają się do regeneracji?
Warto jednak mieć na uwadze, że nie wszystkie baterie nadają się do przeprowadzenia regeneracji. Poza nadmiernie wyeksploatowaną baterią, są jeszcze przypadki w których regeneracja może nie przynieść oczekiwanych efektów. Jednym z nich jest "przegrzanie" baterii podczas ładowania. Następuje w takiej sytuacji bardzo duży spływ masy czynnej na elektrodach dodatnich. Kolejnym przypadkiem jest "przemrożenie" baterii do którego dochodzi w przypadku używania niedoładowanej baterii w minusowych temperaturach. W sytuacjach takich należy zastanowić się nad sensownością podejmowania działań regeneracyjnych.
Jak przebiega proces regeneracji baterii?
Kompletny proces regeneracji baterii składa się z kilku etapów:
- Weryfikacja fizycznego stanu baterii, przewodów w tym połączeń między ogniwami oraz usunięcie usterek.
- Pomiar gęstości elektrolitu i jego ewentualna korekta.
- Weryfikacja poszczególnych ogniw i wymiana wadliwych.
- Proces odsiarczania baterii.
Proces taki może stanowić spory nakład prac, zwłaszcza w przypadku baterii, które nie są na bieżąco kontrolowane i serwisowane. Jeżeli jednak bateria jest utrzymana w dobrym stanie fizycznym i systematycznie przeprowadzana jest kontrola stanu baterii, okresowe działania regeneracyjne mogą być procesem dodatkowym, uzupełniającym działania serwisowe. Systematyczne przywracanie sprawności akumulatora może znacząco przedłużyć jego żywotności oraz obniżyć koszty przestojów. Podstawowy proces kontroli oraz regeneracji składa się z trzech kroków:
Krok 1 Sprawdzenie stanu baterii
Proces regeneracji należy rozpocząć od sprawdzenia sprawności baterii oraz stanu poszczególnych ogniw. Do tego celu należy użyć urządzenia, przeprowadzającego test rozładowania prądem 5-godzinnym oraz miernika. W pierwszej kolejności ładujemy baterię do pełnych oznak naładowania z wykorzystaniem prostownika eksploatacyjnego lub Zespołu Regeneracyjnego.
Następnie uruchamiamy test rozładowania prądem 5-godzinnym z wykorzystaniem Testera Baterii TBA lub Zespołu Regeneracyjnego. W przypadku Zespołu Regeneracyjnego należy ręcznie ustawić parametry rozładowania, odpowiadające testowi prądem 5-godzinnym.
Podczas przeprowadzanego testu należy z wykorzystaniem miernika sprawdzić napięcie na poszczególnych ogniwach. Kontrolne sprawdzenie, przeprowadzone na początku i po określonym czasie pozwoli wyznaczyć ogniwa, których sprawność odbiega od pozostałych i mogą wymagać wymiany.
Po zakończeniu testu uzyskujemy informację o aktualnym stanie baterii. W przypadku testera baterii TBA uzyskujemy informację o pozyskanym ładunku oraz procentowej sprawności baterii. Szczegółowe informacje o przeprowadzonym teście możemy zapisać w banku pamięci urządzenia oraz przenieść przy użyciu Pendrive do komputera. W przypadku Zespołu Regeneracyjnego uzyskujemy wyłącznie informację o wielkości pozyskanego ładunku.
Krok 2 Ładowanie odsiarczające
Przebieg procesu odsiarczania w znacznej mierze zależy od doświadczenia osoby przeprowadzającej proces. Podstawowym założeniem ładowania regeneracyjnego jest ładowanie baterii niskimi prądami (2%, 3% lub niższymi) do oznak pełnego naładowania. Do tego celu należy użyć urządzenie umożliwiające regulację ładowania odpowiednio niskimi prądami. Do tego celu służy Zespół Regeneracyjny lub Prostownik Serwisowy PS7
Prostownik serwisowy PS7 - urządzenie do naprawy uszkodzonych akumulatorów kwasowych i zasadowych, wykorzystywane jest również do ładowania odsiarczającego
Krok 3 Rozładowanie odsiarczające
W kolejnym kroku należy przeprowadzić rozładowanie w kontrolowanych warunkach z wykorzystaniem urządzenia Tester Baterii TBA lub Zespołu Regeneracyjnego. Przeprowadzając proces rozładowania prądem 5-godzinnym otrzymujemy informację o sprawności baterii. Proces ładowania i rozładowania należy wielokrotnie powtórzyć.
Powyższe kroki zawierają ogólne informacje o przebiegu procesu odsiarczania. Przebieg procesu oraz wielkość stosowanych prądów zależy wyłącznie od doświadczenia osoby przeprowadzającej regenerację.
